7,62 mm kbk AKM (7,62 mm karabinek automatyczny Kałasznikowa zmodernizowany)

wtorek, 10 maja 2011 13:45

AKM powstał w wyniku modernizacji karabinka AK (broni skonstruowanej w ZSRR przez Michaiła T. Kałasznikowa w roku 1947) mającej na celu zmniejszenie masy i uproszczenie technologii jego produkcji.

Produkcję tej broni w Związku Radzieckim rozpoczęto w 1956 roku, a więc 7 lat po wprowadzeniu do uzbrojenia tego kraju karabinku AK. W latach 1956-1957 w Polsce zaczęto wytwarzać kbk AK (na początku nazwany pm AK) na podstawie udostępnionej przez ZSRR dokumentacji technicznej. Po 10 latach w roku 1966 także w Polsce (dokładniej w Zakładach Metalowych „Łucznik”) zaczęto produkować zmodernizowany kbk AKM (od 1972 r. także wersje dla wojsk desantowo-szturmowych ze składaną kolbą – kbk AKMS). Wcześniej jednak bo 1965 roku wprowadzono go na wyposażenie WP. W nowej broni na szerszą skalę zastosowano tworzywa sztuczne, a także elementy z stalowej blachy tłoczonej. Do większych zmian w konstrukcji karabinka należą niewątpliwie: wprowadzenie do mechanizmu spustowego urządzenia opóźniającego ruch kurka (polepszono skupienie w ogniu ciągłym), przystosowanie do montowania nowego bagnetu (bagnet nożowy 6H4, który wraz z pochwą tworzył nożyce do cięcia drutu) i zastosowano osłabiacz podrzutu. Ciekawostką jest że część polskich kbk AKM wyposażono w podświetlane przyrządy celownicze z wykorzystaniem gazowego trytowego źródła światła (wersja AKMP).

Do nowego mocowania bagnetu oprócz normalnego bagnetu bojowego 6H3 opracowano także bagnet ćwiczebno – treningowy. Taki bagnet przeznaczony do nauki walki wręcz posiadał ruchomy teleskopowy brzeszczot, który w chwili zadania pchnięcia wsuwał się w rękojeść. Niebezpieczne elementy osłonięto gumowymi nakładkami chroniącymi przed urazami.

Budowa:

Szkielet broni tworzą połączone wzajemnie na stałe trzy podstawowe części broni: lufa (19), komora zamkowa (6) i kolba (7). W oparciu o szkielet połączone są i współpracują ze sobą pozostałe elementy i zespoły: przyrządy celownicze, rura gazowa z nakładką, łoże, mechanizm ryglowy, urządzenie powrotne, mechanizm uderzeniowe, mechanizm spustowy, pokrywa komory zamkowej, magazynek i pozostałe wyposażenie.

Lufa ma wewnątrz przewód gwintowany (4 bruzdy prawoskrętne o skoku 240 mm), tylna cześć lufy przechodzi w gładką komorę nabojową. Na tylnym ścięciu lufy znajduje się wycięcie dla pazura wyciągu. Zewnętrzna wylotowa część lufy wyposażona jest w gwint lewoskrętny umożliwiający montaż osłabiacza podrzutu (20), tulejki do strzelania nabojami ślepymi, a także wszelakich tłumików. Na lufie osadzone są (kolejno od przodu): podstawa muszki (18), komora gazowa, pierścień oporowy łoża i podstawa celownika (15). Nie licząc pierścienia oporowego wszystkie powyższe elementy zamocowane są na stałe za pomocą kołków.

Komora gazowa przejmuje część (ok. 4%) powstałych podczas strzału gazów prochowych i po przez przewód skośny (17) skierowuje je na tłok gazowy suwadła (3).

Pierścień oporowy umożliwia połączenie łoża z karabinem. Ponadto umożliwia zamocowanie pasa nośnego.

Przyrządy celownicze stanowią szczerbinka i muszka. Muszka jest wkręcana w obstawę na podstawie muszki. Szczerbinka umiejscowiona jest na podstawie celownika. Celownik nastawia sie ustawiając suwak (będący na szczerbince) na działce odpowiadającej danej odległości. Podziałka składa się z cyfr od 1 do 10 (cyfra oznacza setki metrów) oraz litery S (stałej nastawy celownika), która odpowiada liczbie 3. Muszkę też można regulować, przez przesuwanie obsady muszki względem rysy ustawczej.

Rura gazowa (5) jest przeznaczona do prowadzenia tłoka gazowego. Nakładka (12) służy do ochrony rąk przed poparzeniem. Nakładka przymocowana jest do rury przednią i tylną obsadą.

Łoże (9) ułatwia posługiwanie się bronią, a także jak nakładka na rurę gazową chroni przed poparzeniem. Jest połączone z lufą za pomocą pierścienia oporowego.

Komora zamkowa (6) jest na stałe połączona z lufą (19). Z tyłu dołączona jest do niej kolba (7), a z dołu chwyt pistoletowy (13), kabłąk i zatrzask magazynka. Z góry komora jest zamknięta pokrywą (1). Wewnątrz komory znajdują się mechanizmy:ryglowy, uderzeniowy i spustowy, a także urządzenie powrotne (2) i wyrzutnik.

Kolba i chwyt są na stałe połączone z komorą zamkową. W kolbie stałej kbk AKM znajduje się gniazdo do przybornika, oraz strzemię do pasa. W kbk AKMS natomiast jest metalowa kolba składana. Również posiada ona strzemię do pasa jednak jest ono inaczej zamontowane.

Magazynek (8) składa się z kadłuba, dna, płytki oporowej, sprężyny i donośnika. Ma kształt łukowaty i mieści w podstawowej wersji 30 nabojów. Naboje w magazynku ułożone są w tzw. szachownice. Magazynek przyłącza sie do komory zamkowej, a służą do tego zaczep (z przodu) i ząb (z tyłu).

Kbk AKM posiada na bagnet 6H3 (później wszedł także nowszy bagnet 6H4, mający nie wielkie różnice w stosunku do poprzednika). Składa się on w zasadzie z dwóch części: bagnetu właściwego i pochwy. W normalnych warunkach bojowych bagnet włożony w pochwę nosi się na pasie. W wyjątkowych sytuacjach bagnet mocuje się na karabinek co daje możliwość walki wręcz przy jednoczesnej możliwości strzelania. Wraz z pochwą bagnet stanowi nożyce do cięcia drutu. W modelu 6H4 rękojeść jest wykonana z materiałów izolacyjnych co ma pomóc uniknąć porażenia w przypadku cięcia przewodów elektrycznych.

W kbk AKM znajdziemy następujące mechanizmy:

• mechanizm ryglowy; składa się one z zamka i suwadła z tłokiem gazowym. Zamek służy do dosyłania naboju do komory nabojowej, ryglowania przewodu lufy, pomieszczenia iglicy i wyciągania łuski. Suwadło z tłokiem gazowym natomiast steruje zamkiem i mechanizmami uderzeniowym i spustowym. Zaryglowanie i odryglowanie zamka polega na oddziaływaniu wycięcia kształtowego suwadła na występ prowadzący zamka.
• mechanizm powrotny (urządzenie powrotne); złożony z sprężyny i jej prowadników. Służy do powrotu suwadła z tłokiem gazowym w położenie przednie, a także do połączenia pokrywy z komorą zamkową.
• mechanizm uderzeniowy; składa się z kurka, sprężyny kurkowej i iglicy. Jego zadaniem jest odpalenie spłonki naboju za pomocą iglicy.
• mechanizm spustowy; tworzą go: spust, przerywacz (zaczep pojedynczego ognia) ze sprężyną, opóźniacz kurka ze sprężyną i przełącznik trybu ognia. Ten mechanizm umożliwia prowadzenie ognia pojedynczego i ciągłego oraz zabezpieczenie broni przed przypadkowym strzałem. Przełącznik ma 3 położenia: ogień pojedynczy, ogień ciągły i zabezpieczenie.

 

Zasada działania:

Kbk AKM jest bronią automatyczną samoczynno-samopowtarzalną. Działanie karabinka polega na wykorzystaniu energii części gazów prochowych wydostających się z lufy przez przewód skośny i ich działania na tłok gazowy suwadła.

Strzał krok po kroku (ogień ciągły):

1. Karabinek zabezpieczony, nie nabity, magazynek odłączony.
2. Podłączamy naładowany magazynek (broń zostaje załadowana).
3. Ustawiamy ramie przełącznika z ustawienia „Zabezpieczony” na ustawienie „Ogień ciągły”
4. Odciągamy suwadło do tyłu do oporu i zwalniamy je. Suwadło powoduje obrót i odryglowanie zamka. Zwolnione suwadło w skutek działania urządzenia powrotnego, przesuwa się z zamkiem do przodu i zamek wypycha nabój z magazynka do komory. Pazur wyciągu zaskakuje na kryzę łuski, następnie zostaje zaryglowany przez dalszy ruch suwadła. Podczas ruchu suwadło napina także kurek (karabinek zostaje nabity, nabój jest w komorze zamkowej).
5. Następnie wcelowujemy broń i naciskamy spust. Pod wpływem nacisku spust zwalnia kurek, który pod wpływem swojej sprężyny uderza w iglice. Iglica uderza w spłonkę naboju powodując inicjacje wystrzału. Gazy prochowe powstałe w wyniku spalania ładunku prochowego przesuwają pocisk w kierunku wylotu lufy. Kiedy pocisk minie przewód skośny, część gazów (ok. 4%) wpływa z przewodu lufy do komory gazowej. Cisną one na tłok gazowy, za którego pomocą przesuwają suwadło do tyłu. Suwadło przesuwające się do tyłu powoduje to samo co strzelec przy nabijaniu karabinka, z wyjątkiem wyrzutnika, kurka i opóźniacza.
6. Po wydostaniu się pocisku z lufy, a wraz z nim i gazów prochowych dalsze cofanie suwadła spowodowane jest wpływem siły bezwładności, przy czym łuska trzymana pazurem wyciągu natrafia na wyrzutnik i zostaje wyrzucona na zewnątrz broni. Kurek utrzymywany jest tylko przez samoczynny zaczep kurkowy. Zwolniony z zaczepu uderza w opóźniacz, który to swoim działaniem opóźnia kurek. Na skutek tego kurek zostaje spowolniony co skutkuje mniejszym rozrzutem. Kurek znów uderza w iglice co powoduje kolejny strzał.
7. Dopóki strzelec naciska język spustowy, a w magazynku znajdują się naboje trwa ognień ciągły. Zwolnienie nacisku na spust powoduje zaskoczenie zaczepu kurkowego za ząb kurka. Kurek zostaje zatrzymany, co przerywa ognień ale broń pozostaje nabita. Po ponownym naciśnięciu spustu można dalej prowadzić ogień ciągły.

Strzelanie ogniem pojedynczym odbywa się podobnie. Różnica polega na tym, że po każdym strzale kurek zostaje zablokowany przez przerywacz (zaczep pojedynczego ognia) co blokuje kolejny strzał. Aby oddać strzał należy zwolnić nacisk na spust (powoduje to rozłączenie przerywacza z kurkiem) i ponownie go nacisnąć.

Naboje 7,62 mm wz. 1943

Kbk AKM zasilany jest nabojami pośrednimi 7,62×39 mm. Do rodziny nabojów pośrednich 7,62 mm wz. 43 należą:

• Nabój z pociskiem zwykłym typu PS (do rażenia siły żywej)
• Nabój z pociskiem T-45 (smugowy; oprócz rażenia siły żywej pozostawia w powietrzu świecący ślad; do 800 m)
• Nabój z pociskiem przeciwpancerno-zapalającym typu BZ (do zapalania materiałów pędnych i rażenia siły żywej za zasłonami przeciwpancernymi; do 300 m)
• Nabój z pociskiem zapalającym Z
• 7,62 mm uniwersalny nabój miotający wz. 1943/60 (do kbkg wz. 1960 i 1960/72)

Dane techniczne kbkAKM:

Pobierz: Instrukcja obsługi 7,62 karabinek AKM – sposoby i zasady strzelania

Bibliografia:

• Polskie konstrukcje broni strzeleckiej, Zbigniew Gwóźdź, Piotr Zarzycki; Wydawnictwo Czasopism i Książek Technicznych SIGMA NOT, Społka z o. o., Warszawa 1993
• Typy broni i uzbrojenia 96 – Karabinek AKM kal. 7,62 mm Teofil Chyba; Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1984 Wydanie I
• 7,62 mm karabinek AKM. Opis i użytkowanie. Sposoby i zasady strzelania; Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967

 

Opracował:

st. strz. ZS Maksymilian ZDUNEK
JS 2010 Lublin